Batum'u gezmeden önce tarihi hakkında sizlere bilgi
vermek istedik. Batum’un eski Yunan kolonisi
olarak Batis adıyla kurulduğunu sanılır.
Kent, orta çağa değin Gürcü krallıklarının ve prensliklerinin yönetimlerinde
kaldı.İlk çağ'da Pers İmparatorluğunun egemenlik sınırı içinde
"Bathys" diye anılan kent, önce Pontos Krallığı'nın daha sonra ise
Romalıların eline geçti. Orta çağ da Gürcistan'a bağlandı. XIII. yy'da Moğol
egemenliğine girdi.
1564'te Kanuni Sultan Süleyman döneminde
Osmanlılar tarafından fethedildi. Lazistan Sancağı'nın merkezi oldu. 314
senelik Osmanlı egemenliğinden sonra, 1877-1878 Osmanlı-Rus Savaşı’nda
Rusya’nın işgaline uğradı. Ayastefanos Antlaşması ve Berlin Antlaşması ile
şehir Rusya'ya bırakıldı. Birinci Dünya Savaşı sırasında Rusya'nın bölgeden
çekilmesiyle şehir Brest-Litovsk Antlaşması uyarınca 14 Nisan 1918 tarihinde
Osmanlı Devleti’ne geri verildi. Mondros Mütarekesi uyarınca önce İngilizlere,
sonra Gürcistan'a bırakıldı.1918 yılında kurulan Demokratik Gürcistan
Cumhuriyeti sınırları içinde kaldı. Misak-ı Milli sınırları içerisinde
sayıldığı için, Akif Sümer, Ahmet Fevzi Erdem, Ali Rıza Acara, İmam zade Edip
Dinç ve Hahutzade Ahmet Nuri Efendi, Birinci Dönem Türkiye Büyük Millet
Meclisi’ne Batum milletvekilleri olarak katıldılar. Demokratik Gürcistan
Cumhuriyeti sınırları içinde kalan Artvin ve Ardahan geri alınırken, 7 Mart 1921'de
Batum da alındı, Fakat 16 Mart 1921 tarihinde imzalanan Moskova Antlaşması
gereğince Bolşevik ordularının ele geçirdiği Gürcistan’a bırakıldı. Ancak
cepheye antlaşma ile ilgili haber ulaşmadığı için 20 Mart'ta 11. Kızıl Ordu'ya
bağlı süvari alayı, TBMM Ordusu birliklerine saldırdı ve bir kısımını esir
aldı.
1877 öncesinde 15.000’e kadar yükseldiği
şeklinde bilgiler mevcut olan Batum bölgesinin şehir nüfusu, 1877-1878
Osmanlı-Rus Savaşı ile buradaki Müslümanların Anadolu’ya doğru göçleri
sonucunda 8.671’e kadar gerilemiştir. 1880 yılından sonra ise başta petrol
olmak üzere sanayinin gelişmesi ve Batum demir yolunun yapılması gibi
nedenlerle Batum’un şehir merkezinde, Rus ve Ermenilerin nüfusu artmaya,
Müslümanların sayısı ise azalmaya başlamıştır. Böylece 1917 yılına gelindiğinde
Batum’un şehir merkezinde Müslüman nüfusun oranı %15’lere kadar gerilemiştir.
Fakat 1918 yılında şehrin Osmanlı idaresine geçmesi ile 1878’den sonra şehirden
ayrılanların geri dönmeye başlaması sonucunda Müslümanların nüfus oranı %37’ye
kadar yükselmiştir.
Kent, 16 Temmuz 1921'de kurulan Acara
Özerk Sovyet Sosyalist Cumhuriyet'inin yönetim merkezi oldu. Moskova
Antlaşmasının teyidini sağlayan Kars Antlaşması sonucunda Sovyet Gürcistan'na
bırakılması onandı. Yapılan antlaşmaya göre Acaristan özerk cumhuriyetinin
özerkliği Türkiye devletinin garantörlüğü altındadır. Batum (Acaristan)
Rusya'ya verilirken bazı kurallara uyma zorunluluğu ile bırakıldı. Bunlardan en
önemli maddesi: Batum (Acaristan) sınırları içindeki halkın etnik kimliğine,
dini kimliğine kesinlikle müdahale edilmeyeceğidir. Bu kurallara uyulmaması
halinde ise Türkiye Cumhuriyeti Devletinin müdahale hakkı vardır.#tatilfikri
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder