İstanbul'da Eyüp'ü görmeden bu kenti ne gördüm diyebiliriz nede gezdim diyebiliriz .. tatilfikri olarak bu yazımda size Eyüp'ü yazmıyacağım size 17. y.y'dan bu günlere gelen bir Osmanlı sanatını yazacağım .. Eyüp'e gittiğinizde veya bazi oyuncakçılarda görebileceğiniz ancak önemini bilmediğimiz Eyüp oyuncakları
İstanbul’un dinsel amaçlı bir ziyaret mekanı olan Eyüp, özellikle sünnet merasimi nedeniyle ziyaret edildiğinden, çocuk müşterilere ulaşma imkânı sayesinde 17.yy’dan itibaren oyuncak üretiminin merkezi haline gelmiştir. Eyüp Sultan Türbesi’ne giderken İskele Caddesi üzerinde bulunan Oyuncakçı Çıkmazı denilen sokakta karşılıklı iki sıralı dükkânlarda yüzyıllarca oyuncak üretilmiş ve satılmıştır. Evliya Çelebi’nin Seyahatnamesi’ne göre 1635’te Eyüp Oyuncakçılar Çarşısı’ndaki 100 dükkânda 105 oyuncakçı çalışmaktaydı. Kimi kaynaklarda ise Eyüp’te oyuncakçılığın ilk defa 18. yüzyılda Dökümcü Hasan Usta tarafından başlatıldığı yazılıdır.Şehzadelerin ve sarayda ki diğer çocukların oyuncak çeşidiydi ...
#Eyüp oyuncaklarının temel malzemelerini Tahtakale’nin tahta atıkları', sobacıların atık tenekeleri, Sütlüce Mezbahası’ndan atılan deri ve bağırsak fazlası, Kağıthane ve Alibeyköy derelerinin biriktirdiği kilin kullanılması oluşturmaktaydı. Bezeme olarak toprak boya ile ve sarı yaldızla, çocuklara hitap edecek dikkat çekici renkler (kırmızı, mavi, yeşil, beyaz) kullanılır, stilize, fazla karmaşık olmayan, yumuşak dalgalı şeritler, benek bezemeler, ışınsal ve basit çizgilerle yüzeylerin hareketlenmesi sağlanırdı. Eyüp oyuncakçıları, ahşap topaçlar, kaynana zırıltıları, kursak düdükleri, darbuka ve davullar, fırıldaklar, hacıyatmazlar, ahşap araba ve sandallar, beşikler, tahta kılıçlar, tefler gibi oyuncaklar üretirdi.
Eyüp oyuncakçılığı, 19.yy’da Pera’da açılan mağazalardaki oyuncaklarla rekabet edememiş, bu dönemde oyuncakçıların sayısı 30’a kadar düşmüştür. 26 parça Eyüp oyuncağı, İstanbul Büyükşehir Belediyesi koleksiyonundadır, günümüzde sergilenmemektedir.Yazar Sunay Akın'da Açmış olduğu Oyuncak Müzesinde önemli bir köşesini bu oyuncaklara ayırmıştır .Eyüp Belediyesi Başlatmış olduğu Eyüp Oyuncakları projesinde #Balat ve Eyüp'te oturan bayanlara tarihi oyuncak yapımını öğreterek ek gelir sağlamalarını hemde bu sanatın yaşamasını sağlamaktadır ..#tatilfikri
#tatilfikri
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder